BETEKENIS
Historisch gezien zijn er veel verschillende mythes, rituelen en verhalen verbonden aan het labyrint. Tegelijk heeft het labyrint een universele betekenis. Het is niet voorbehouden aan één enkele religieuze of culturele traditie. Juist daarom kan het mensen overal op de wereld ook nu nog, en juist weer, aanspreken. Het labyrint is een oeroud archetype, dat verbonden is met transformatie en (weder)geboorte. De cirkel is vanouds een symbool van heling en heelheid. Het labyrint wijst een weg door die cirkel heen. De spiraal is een symbool van de verbinding tussen de menselijke en de goddelijke wereld. Het labyrint biedt de mogelijkheid van het begaan van een ‘innerlijke weg’, een weg naar je Zelf.
In de huidige tijd is de weg door het labyrint voor talloze mensen een metafoor voor hun levenspad. In het echte leven kent ons pad immers ook de nodige – verwachte en onverwachte – wendingen. Met het lopen van een labyrint doen we dat als het ware na. De vorm van het labyrint geeft vertrouwen dat je je kern (je bestemming) ook echt kunt bereiken. Maar het belangrijkste is wel dat je in beweging blijft: de weg is het doel , zo luidt een oude wijsheid.
Eigentijds gebruik
Op allerlei plaatsen op de wereld maakt het labyrint de laatste jaren een opmerkelijke revival door. Er zijn labyrinten aangelegd in kerken, bij vormingscentra, scholen, ziekenhuizen en gevangenissen, in retraite centra, in de natuur en in de stedelijke openbare ruimte. Kunstenaars en ontwerpers hebben talrijke nieuwe creatieve ontwerpen van labyrinten gemaakt, en het labyrint komt voor in theater en films. Voor vele duizenden mensen biedt het labyrint een regelmatig terugkerende mogelijkheid voor loopmeditatie. Het labyrint wordt onder meer gebruikt als:
- ruimte voor meditatie, bezinning, heling en spirituele groei
- ruimte voor ceremonies, bijvoorbeeld bij geboorte, huwelijk, ziekte en overlijden
- plaats waar de natuurlijke en religieuze cyclus van het jaar wordt gevierd
- gedenkruimte voor vrede en verzoening
- instrument voor bezinning op waarden en cultuurverandering in organisaties
BELEVING
Het lopen van een labyrint is te vergelijken met de drievoudige weg van een pelgrim: loslaten, ontvangen en toelaten, oftewel LOT. Op de weg naar binnen laat je los wat je achter je wilt laten: verdriet, verwondingen, angst, boosheid, wrok, of schuldgevoel. Door die gevoelens te ervaren kan je ze loslaten of een plaats geven. Daardoor maak je ruimte voor nieuwe ervaringen, en kom je dichterbij je innerlijke kern. In het midden ontvang je: nieuwe inzichten, antwoorden, beelden of gevoelens van dankbaarheid, liefde en verwondering. Je intuïtie en de diepere lagen van je ziel gaan spreken. Je wordt gevoed door je bron, en er vinden transformaties plaats. Op de weg naar buiten overweeg je nog eens wat je gevonden hebt. Je laat het landen in je bewustzijn en neemt het mee naar je dagelijks leven.
Natuurlijk vindt niet iedere wandeling door het labyrint netjes langs dit patroon plaats. De meest verrassende dingen gebeuren spontaan. Elementen ervan komen echter meestal wel voor. Mensen lopen het labyrint met een vraag, een droom, een mantra of gebed. Ze doen dat op moeilijke momenten in hun leven, maar ook als een gewoon onderdeel van hun dagelijkse levensweg. In vrijwel alle gevallen brengt het ze meer innerlijke rust, heling en acceptatie; een besef van verbondenheid ook. Deelnemers aan labyrintdagen beschreven hun ervaringen met woorden als vertrouwen, mildheid, kracht, verbondenheid, liefde, hoop, vrijheid, vriendschap en verwachting.
Het lopen van een labyrint is niet alleen een individueel proces. Je komt ook andere mensen tegen. Het delen van het smalle pad stemt tot nadenken over hoe je in je leven met ontmoetingen en verbindingen omgaat. Het verhoogt het besef van ‘gedeelde momenten’ en het bewustzijn van een collectieve zoektocht en een gedeelde bestemming. Dit element wordt sterker als je het labyrint loopt met een gezamenlijk ritueel, of in een groep of organisatie met een specifiek doel. Of als je het lopen van het labyrint verbindt met uitwisseling en gezamenlijke reflectie en dialoog.
ANDERE TOEPASSINGEN
Je kunt de werking van het labyrint ook op andere manieren ondergaan dan door het te lopen. Zo zijn er prachtige vingerlabyrinten in de handel, die trouwens teruggrijpen op een oude traditie in kerken. Met het hieronder afgebeelde vingerlabyrint kan je de linker- en rechter hersenhelften met elkaar in balans brengen. Kunstenaars maken visuele ontwerpen van labyrinten, gewoon om naar te kijken, of maken kleine meditatieve labyrintjes voor het huisaltaar. Ook zijn er sieraden met labyrintpatronen. En er zijn talloze labyrintspelletjes.
Tenslotte: in de Minoïsche cultuur was het labyrint waarschijnlijk een spiraalvormige dans, waarmee de Godin Ariadne werd vereerd. Ook nu nog is deze dans een speciale manier om de werking van het labyrint te ervaren!
